Woordgalerie

Buitenstaander (2)

“Buitenstaander” – bij de hand genomen door dit boeiend onderwerp, wil ik graag hieronder enkele namen toelichten.

– AI WEIWEI (1957-) geboren in Beijing-China
Ai Weiwei is beeldhouwer, performer, fotograaf, architect, curator en blogger. Hij is de zoon van de dichter en intellectueel Ai Qing (1910-1996) en halfbroer van de schilder Ai Xuan. Ai Weiwei is een belangrijk kunstenaar, internationaal bekend, en werkt zowel provocerend als politiek. Hij is o.a. één van de 303 Chinese intellectuelen die Charter 08 ondertekenden en openlijk kritiek uiten op het standpunt van de Chinese regering over democratie en mensenrechten. Na diverse aanhoudingen en grote problemen werd hij “buitenstaander” in eigen land, met gevaar voor zijn leven. Ai Weiwei woont sinds enkele jaren in Portugal. Hierna enkele onderscheidingen : eerste plaats in de “POWER 100” , ranglijst van het tijdschrift Art Review : “zijn activisme was een herinnering aan hoe kunst een groot publiek kan bereiken én verbinding kan maken met de échte wereld”. Onderscheiding van “Ambassadeur van het geweten”, uitgereikt aan mensen die zich tijdens hun leven hebben ingezet voor de grondrechten en de mensenrechten.

– VINCENT VAN GOGH, (1853-1890).
Op 1 februari 1879 begon Vincent van Gogh aan een proefperiode als lekenprediker. Hij werd geconfronteerd met sociale onrust, mijnrampen, kinderarbeid, sociale uitbuiting en stakingen.
Hij voelde de ontberingen van de mijnwerkers diep aan. Vincent van Gogh wilde zich met de plaatselijke bevolking vereenzelvigen. In april 1879 daalde hij mee af in de kolenmijn van de Charbonnage de Marcasse tot op 700 meter diepte.
Toch en ondanks zijn grote inzet om mee slachtoffers van een mijngasontploffing te verplegen, bleef hij voor de plaatselijke bevolking steeds slechts “een buitenstaander”, een vreemde eend in de bijt. Hij verbleef ongeveer 2 jaar in de Borinage. Het werd een cruciale periode in zijn leven. (x) Eveneens in 1879 werd hij na zes maanden door de protestantse gemeenschap in Petit-Wasmes afgewezen als lekenpredikant omdat hij té fanatiek en té moeilijk in de omgang was.
Tenslotte; teneinde raad en met zijn familie diep in hem teleurgesteld , begon een idee te rijpen. Hij voelde dat hij zijn zoektocht naar kennis van God kon ombuigen in een zoektocht naar zelfkennis. Hij wilde ontsnappen uit deze ellendige periode. Tijdens die periode in de Borinage voelde hij aan dat hij een kunstenaarsroeping kon hebben. Hij leerde, als autodidact, tekenen aan de hand van handboeken over perspectief en anatomie
Vincent van Gogh, .. en “the rest, as they say, is history”. (x),”Duistere wegen” , reis naar Vincent van Gogh in de Borinage – Pascal Verbeken

– DE MONNIKEN VAN TIBHIRINE – ALGERIJE 1996 (x)
De trappisten monniken van het klooster van Tibhirine in Algerije, leefden in harmonie met elkaar en met de lokale bevolking. Het kleine klooster was al jarenlang het toevluchtsoord voor de dorpelingen die er terecht konden voor medicijnen en een goed gesprek. De grote spanningen in het gebied werden voor lange tijd getemperd door de aanwezigheid van het klooster. De onveiligheid en het gevaar namen echter toe. Na dagenlange contemplatie besloten de monniken één voor één om te blijven, ongeacht het gevaar voor hun leven.. Hun band met elkaar, met het klooster en de dorpelingen was té sterk. Een herder laat zijn kudde niet in de steek, zij evenmin. Deze onbaatzuchtige houding die hen deed besluiten niet te vluchten, heeft hen op wrede wijze het leven gekost. Van “outsider” in de geïsoleerde beschermde leefomgeving, het klooster, waren zij door grote betrokkenheid, tot insider geworden in de harten van de bevolking. De boodschap die na hun tragisch overlijden overblijft lijkt te zijn dat het er in het hier en nu vooral om gaat hoe iemand handelt en minder vanuit welke overtuiging. (x) “Des hommes et des dieux”, semi-documentair verslag van deze waargebeurde, existentiële tragiek. Schitterend verfilmd door Xavier Beauvois (2010).

– EMMENOPTERYS HENRYI (Emmenopterys van Henry) (x) Emmenopterys Henryi, een raadselachtige boom. Inheems in Zuid-China, Emmenopterys Henryi of Emmenopterys van Henry is een boom van de familie Rubiaceae, zeer zeldzaam en bedreigd in zijn natuurlijke omgeving. Als zeldzame bloeier is het aantal bloeiwaarnemingen ervan in Europa bijzonder beperkt en uitzonderlijk. In Groot-Brittannië duurde het liefst 75 jaar vooraleer de eerste Emmenopterys in 1987 enkele bloemen kreeg. Daarna was het weer 23 jaar wachten op een volgende waarneming. De boom in Arboretum Kalmthout is mede een recordhouder, de voorlaatste bloei in 2016, verrassend genoeg opnieuw in 2018. De boom lijkt van de combinatie van warmte en regen te houden. Misschien is de volgende, zeldzame bloeitijd pas over 20 jaar … Ook wanneer de bloemen verwelken en afvallen, blijft de Emmenopterys nog lang aantrekkelijk. De witte kelkslippen die tussen de trompetvormige bloempjes uitsteken, veranderen dan van kleur. Ze worden eerst roze en later bruin. Zijn ontdekker, Ernest Wilson, omschreef in 1907 de Emmenopterys als de mooist bloeiende boom van de Chinese bossen. De beschrijving van de fijne geur – in de natuur tot 15 km ver te ruiken – en de lange bloeiperiode zorgden voor zijn mythische status. Een hoogst zeldzame “buitenstaander” temidden insiders, het opvolgen waard !

(x) Info via www.arboretumkalmthout.be
Rita V. – 04/22

Buitenstaander (1)

Een boeiend onderwerp,  niet makkelijk onder één hoedje te vangen.

Hieronder een eerste poging .

Nemen we het voorbeeld van de kunstenaar. Hij beoogt ruime vrijheid van denken, scheppen en kiezen waarmee hij van buiten naar binnen kijkt, of, van binnen naar buiten.  Deze vrijheid kan van hem een buitenstaander maken ten opzichte van niet-kunstenaars.

Wanneer ben je zelf die “buitenstaander” ?  … Wanneer zien anderen je zo OF, wanneer ervaar jij jezelf zo ?

Is het uit noodzaak ? Uit verplichting ? Is het toevallig ?  Leiden anderen je naar de hoek van de buitenstaander OF, hou je zelf vast aan het verlangen buitenstaander te zijn, te blijven en je vaste plaats aan de rand, in te nemen ?  Geeft dit jou een veiligere haven die meer kansen biedt tot observatie OF, werk je aan de weg om erbij te horen ?

Zoveel invalshoeken en fragiele breuklijnen, verschillend voor ieder van ons.

Men zou bijvoorbeeld “de buitenstaander” kunnen zien als diegene voor wie het verschil met “de anderen”  duidelijk ligt, van huidskleur tot mindervalide, van religie en cultuur tot gender , van levensstijl en voorkeuren, van… tot …. .

Dit, gesteld dat “de anderen”  in de meerderheid zijn, een machtspositie bekleden of het gedrag, opinie, keuzes of uitzicht enz.  kunnen bepalen.

Ziet deze enkeling zichzelf als buitenstaander  OF zien wij, de mogelijke insiders,  hem of haar op dat moment zo ?

De “buitenstaander”, de outsider, een beladen woord dat vele ladingen dekt.

Respect afdwingen door trouw te blijven aan wie men is. Moed, hoop of gemoedsrust putten uit het vasthouden aan eigen identiteit en stellingname, tegen de stroom in ?

Al liggen idealen uit elkaar, de levenswijze totaal anders,  … Hoever kan ons verlangen reiken om betrokken te blijven bij de meerderheid ?  Uit eenzaamheid, gemis aan groepsgevoel, zekerheid, angst, opportunisme ?.

Hoe sterk is onze tegenstroom om betrokkenheid bij “de anderen” wiens visie, keuze, uitzicht enz. niet strookt met de onze, uit te weg te  gaan ?

Maakt ons dit  dan sterker in dat geval; OF, juist zwakker door niet langer open te staan voor anderen en onszelf en onze overtuigingen niet in twijfel te durven trekken.

Tot slot, wanneer kan een outsider zich een insider voelen ?  Tolerantie en verdraagzaamheid ten opzichte van waarden die niet de uwe zijn, leergierigheid, spontaniteit en openheid schragen de draagkracht van de aanpassing.  Als grenzen van draagkracht worden overschreden, als ongewenste simulatie wordt ingezet, zijn woorden als “onecht” of “gekunsteld”, niet meer veraf.

Zowel de “buitenstaander”, de outsider, als de insider, beiden verdienen hun sporen.

Trouw blijven aan jezelf ,  durven om je heen kijken en luisteren naar anderen, jezelf in vraag blijven stellen, vooroordelen en huichelarij schuwen.

Wegwerpen het harnas dat je hiervan weerhoudt, gewoon mens blijven onder de mensen.

Uiteindelijk zijn we met z’n allen soms  de “buitenstaander”, zowel als de “insider”

Rita V.

02/2022

 

 

na de kerst

verkleumd en verdord
achteloos op wit gras

niet langer met sier getooid
lente, haalt hij nooit

geen pracht noch praal
wrang einde verhaal

uitzicht van kalend en koud
trieste aanblik van oud

stilstaan bij hoe hij was …
een kerstboom op wit gras

Rita V.
01/22

 

MASKER

Hij stelde haar
een stille vraag
want hij had haar graag

Haar gezicht
had hij nooit gezien
maar de blik in haar mooie ogen
die moedigde hem aan
en ze bleef naast hem staan

1,50 m verder weliswaar
maar hoofdzaak, ze was daar,
en wie weet,
binnen 2 of 3 jaar….

Liefde vergeet alle tijd
alle leed,
als men dat ene zeker weet

Wat zijn dan nog
dagen en nachten
het eindeloze hoopvolle wachten

Hij stelde haar opnieuw
de vraag
want hij zag haar graag.

Yolande

 

 

Aanvaarden – Rita  Verbist

Podcast – Aanvaarden – Rita Verbist

 

 

 

CORONA ‘in concert’
Via live streaming kon je in jeans en op pantoffels vanuit je eigen vier wanden de eerste ronde van de Koningin Elisabethwedstrijd voor piano 2021 volgen.
Aan de kandidaten lag het niet. Een waaier van internationale beloftes voor het concertpodium. De uitgevoerde werken (opgelegd of naar eigen keuze) zorgden voor een interessante mogelijkheid tot vergelijken en voor veel muzikaal genot.
Maar hoe koud en ongezellig, hoe schrijnend, de jonge artiesten voor een lege zaal te zien groeten. En hoe druk de man van “Flagey” het had. Hij die na elk optreden de toetsen, de pianokruk en het tafeltje dat bedoeld was om het masker op te leggen tijdens het spel, moest ontsmetten.
Een nooit eerder gezien gebeuren. Om nooit meer te vergeten. Of liefst zo snel mogelijk. Maar de muziek blijft hangen, in de lucht ondanks Corona, in je oren en in je hart!
Yolande

 

De trein vertrekt

De trein vertrekt
Hij neemt je mee
En ook de woorden die we spraken
Nog had ik je zoveel te zeggen
Over al die dingen die me raken

Als het herfst is kom je misschien weer
Ik wacht op jou op het perron
Ik zit verzonken in gedachten
Op het bankje in de middagzon

Eens zal ik tevergeefs daar zijn
Gevangen in vergane dromen
Om dan langzaam te begrijpen
Dat je nooit meer zal komen.

Yolande Van de Weerd

 

 

‘Louwke Poep’ ofwel ‘De treurende moeder’

‘Wilt u de handen ontsmetten? Wilt u een penseel meenemen, voor de telling van de aanwezigen ziet u. Na uw bezoek graag in de glazen vaas buiten terugzetten a.u.b. Wilt u uw juiste gegevens in het tracingboek noteren? Het is verplicht door de overheid. Het potlood mag u meenemen. Neemt u onze brochure mee, dan kan u werken en uitvoerders gemakkelijk terugvinden. Gelieve het circulatieplan …, onze begeleiders …, de pijlen …, de trappen …, de lift …, binnen …, buiten … , naar boven …, naar beneden …, 1,5 meter… .” OP GE PAST.

En toch is het prima gelukt. Wat zeg ik? Het was superleuk! Onze bezoekers waren blij, ze lachten, ogen straalden. Het leek of ze weer even in het ‘normale’ leven waren terechtgekomen, een leven van lang geleden. Een sterk verlangen dat even terug werkelijkheid werd. Mensen tegenkomen, anderen (her)kennen, nieuwe of bekende gezichten zien. Andere geuren, andere kleuren, andere geluiden dan de dagelijkse. Wandelen in de ruimte met restricties en mondkapjes en een zacht muziekje in de achtergrond. Het werkte.

Kappanen en bezoekers voelden hoe de onmacht zachtjes vergleed, hoe hoop hen terug naar eigen kracht bracht, hoe verdriet even naar de achtergrond werd verdrongen en hoe de kunst hen troost en vreugde verschafte. ‘Louwke Poep 2021’ bij het begin van de nieuwe lente was een mooie, serene tentoonstelling op het juiste moment en deed mensen weer ervaren hoe belangrijk iedereen én de expressieve kunsten zijn.

Enne: hoe kwam Louwke Poep aan haar naam?
– was ze een ongehuwde vrouw die op rijpere leeftijd met een jongere man in het bootje stapte?
– een bejaarde winkelierster die met haar jonge knecht scheep ging?
– of was ze een feministische vrouw die haar woorden kracht bijzette door op haar achterwerk te kletsen?
– of omdat zoveel caféklanten hun gevoeg deden in de hagen rondom het monument?
Het antwoord op deze vraag is te vinden via de link Bijnaam Louwke Poep

Een terugblik op alle kunstwerken kan via de link Terugblik Louwke Poep

Tento met 27 kunstenaars en 47 werken in Expog Kapellen op 6, 7, 13, 14, 20 en 21 maart 2021.

Madeleine Nieuwlaat

 

LOUWKE
Een knappe tentoonstelling in moeilijke omstandigheden. Vaak beklijvend, dat wel. Sommige kunstenaars wisten bij al het verdriet en geweld een sprankeltje hoop te verbeelden.
Een speciale vermelding voor “Louwke” van Maria Peeters, klein maar fijn met een vonkje hoop door de fragiele kleurfragmenten. De open deur van voorzitter Ivan, een mogelijkheid tot ontsnapping uit barre omstandigheden? Bij Annemie Van Dorpe waren het de donkeroranje tinten die de droefheid temperden. ‘Het weerzien’ van Winnie Lemmens sprak voor zichzelf. Zoals gewoontegetrouw grote kwaliteit van Erik Simons.
Een wat bevreemdend maar interessant werk van Jacques Raemaekers op de trappen. De woordkunst werd o.a .vertegenwoordigd (met plastische illustratie) door Riet De Bakker.
En in alle bescheidenheid door ondergetekende.
Met 47 werken was de expo wel een zichtbaar bewijs dat ook in deze moeilijke Coronatijden de drang tot artistieke expressie niet wegkwijnt. Aan alle exposanten proficiat !
Yolande

 

reflectie (3)

als gierzwaluw
nestverlater
hoog zwevend
nimmer landend

als trekvogel
grenzeloos
blind vertrouwen
onderweg

ik, verstild in wit
aarzelend
vleugels spreidend
kijk, ik vlieg

Rita V.
februari ‘21

 

reflectie (2)

‘t kuifmeesje scharrelt
in witte, golvende hei
een goudhaantje vliegt op

ijzige plas als broos
gekarteld spinnenweb
een trillend juweel

grove den, rode stam
hoog boven tot midden
snoeit zichzelf verder

met getuite lippen
smaakt koude lucht
naar ijspralines

genietend van de nasmaak.

Rita V.
januari ‘21

 

reflectie (1)

ijle sneeuwlucht
wolken van rokerig grijs
tot antraciet blauw

laagscherende meeuwen
als witte vlokken
kris kras

de vrieskou snijdt
‘tombe la neige”
Adamo indachtig

Rita V.
januari ‘20